İkinci Evlilikler ve Üvey İlişkiler
MAKALE #11615 © Yazan Uzm.Psk.Dnş.Aykut BORA | Yayın Ekim 2013 | 14,771 Okuyucu
İnsan, biyolojik varlığıyla birlikte psikolojik ve sosyal süreçleri de söz konu olan çok yönlü bir canlıdır. Açıklanması içi farklı disiplinlere ihtiyaç duyulan insan davranışlarından biri de evliliktir. Evlenme, insanın türün devamını gerçekleştirme, ait olma, sevme, sevilme ve cinsellik gibi ihtiyaçlarını karşılamak üzere, bilinçli yahut bilinçdışı istemlerle, hukukun garantörlüğünde gerçekleştirdiği bir eylemdir. Normal koşullarda gerçekleştirilen hemen her evliliğin, kişinin bireysel ve toplumsal yaşantısına olumlu katkılarının olması beklenir; çünkü evlilikler, insanlığın legal yollardan yarına kalabilme umudur.
Kişinin bireysel ve toplumsal yaşantısına olumlu kazanımlar sağlaması beklentileriyle yapılan evlilikler, çeşitli sebeplerle sona erebilmektedir. Boşanma, eşlerden birinin ya da ikisinin birden ölmesi, evlilik birliğini hukuki açıdan sonlandıran sebeplerdir. Boşanma ya da eşlerden birinin ölmesi sonrasında yeni evliliklerin yapılması gündeme gelebilir. Yeni bir evliliğe başlayacak eşlerin, sona eren evliliklerinden çocuk sahibi olmaları ise yeni bir durumu beraberinde getirir: Üvey anne, üvey baba, üvey kardeş.
Ebeveynler, yeni yapılacak evlilik içerisindeki üvey ilişkiler ve kriz durumlarını yönetmede çaresiz kalabilmektedir. Bu doğrultuda ebeveynlerin yaşaması muhtemel sorunlar karşısında nelerin yapılması gerektiğini vurgulamaya çalışacağım.
Çocuğum yeni bir evlilik yapmamı istemiyor. Bu durumu ona nasıl izah edebilirim?
Cinsiyeti ne olursa olsun çocuklar, ebeveynlerinin önceliklerinde daima ilk sırada yer almak isterler. Ebeveynlerinin ilgilerini kendi kardeşleri dahil herhangi biriyle paylaşmak hususunda oldukça isteksizdirler. Ebeveyninin ilgisini paylaşacağı kişinin yeni bir eş olması durumunda ise bu isteksizlikleri büyük bir olasılıkla krize dönüşecektir. Yeni bir evlilik yapan ebeveyn, geçmişi geride bırakarak yeni bir sayfa açmak üzeredir ve çocuk, geride bırakılmak istenen geçmişin ürünü olduğunun farkındadır. Dolayısıyla yapılan yeni evliliğin, kendisini de geride bırakmak üzere bir adım olduğunu düşünür ve tepki verir. Bu durum aslında sürecin olağan bir parçasıdır. Çocuğun yeni evliliğe hiçbir tepki vermiyor olması, ebeveyni düşündürmelidir; zira İfade edilmeyen ve bastırılan hisler, çocuğun iç dünyasına daha çok zarar verir. Bu durum çocukla gelişim dönemine uygun olarak açıkça konuşulmalı ve çocuğun olumlu ya da olumsuz hislerini ifade etmesine yargılamadan müsaade edilmelidir. Konu ile ilgili katiyen yalan kullanılmamalıdır. Kendisinin ürünü olduğu evliliğin sona erip yeni bir evliliğin başlıyor olmasının, ebeveynin ona olan sevgi ve ilgisinde bir azalmaya yol açmayacağı; yapılan yeni evliliğin ebeveynin kendi özel gereksinimlerinden kaynaklandığı özellikle vurgulanmalıdır. Yapılan tüm açıklamalara rağmen çocuğun tam manasıyla tatmin olması beklenmemeli ve yeni evliliği çocuğa izah etmekte kullanılan söylemler, davranış olarak da çocuğa gösterilmelidir.
Yeni bir evliliğe başlamak için, çocuğum açısından uygun bir yaş ve gelişim dönemi söz konusu mudur?
Yapacağı yeni evlilikle ilgili olarak çocuğun gelişim döneminden endişe eden ebeveynleri rahatlatacak uygun bir yaş aralığı belirlemek güçtür. Diğer yandan kriz durumlarının daha yoğun yaşanacağı gelişim dönemlerinden bahsedilebilir. Sigmund Freud’un tanımladığı psikoseksüel gelişim kuramında “fallik dönem” olarak adlandırılan ve 3-6 yaşları kapsadığı kabul edilen gelişim dönemi, kriz durumlarının yoğun yaşanabileceği bir aralıktır. Bu gelişim döneminin temel özelliklerinden birisi, çocukların karşı cins ebeveyne karşı yoğun bir ilgi beslemesidir. Bu dönemde çocuklar hemcinsi ebeveyni, karşı cins ebeveynin sevgi ve ilgisini kazanmada bir rakip olarak görürler. Dolayısıyla bu dönemde yapılacak yeni evlilikler çocuğun, hemcinsi olan yeni ebeveyni kabullenmesini bir hayli güçleştirir. Fallik dönem ile birlikte, oldukça çalkantılı bir evre olan ergenlik dönemi de yeni bir evliliğin yapılması ile ilgili olarak riskli bir gelişim dönemidir.
Yeni eşim çocuğumla nasıl bir iletişim kurmalı?
Üvey çocuk, üvey ebeveyne eşinin önceki evliliğini anımsatır. Bu anımsatma sebebiyle üvey ebeveyn, çocuğa bilinç ya da bilinçdışı düzeyinde olumsuz hisler besleyebilir. Bu hisler, üvey ebeveynin çocuğu kabullenmesini, çocuğa karşı tutum ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilir. Üvey ebeveynin çocuğa karşı tutum ve davranışları ile iletişimde kullandığı kanal ve modeller de süreç açısından önem taşımaktadır. Üvey ebeveynin yargılayıcı, aşırı müdahaleci, otoriter bir tutuma sahip olması çocukla olan ilişkisini zedeler. Çocuğa öz anne babasıymış gibi yaklaşılması da sürecin başlarında sakıncalı olabilir. Üvey ebeveyn, çocukla iletişim kurarken beden dili ile güven vermeli, ses tonunu iyi ayarlamalı ve müşfik bir edayla konuşmalıdır. Çocuğun yaşadığı durumu anlamaya çalıştığını, kendisine karşı hissettiği olumsuz hislerin dahi anlaşılabilir olduğunu vurgulamalıdır. Kendisinin çocuğu üzmemeye özen göstereceğini, aynı özeni çocuktan da beklediğini çocuğa ifade etmelidir. Üvey ebeveyn, abartılı sevgi ve ilgi gösterilerinden kaçınmalı; çocuğun yaşadıklarının bir bedeliymişçesine abartılı hediyeler almaktan uzak durmalıdır.
Çocuğumun yeni eşime karşı olan olumsuz his ve tepkileri karşısında nasıl bir tavır almalıyım?
Artık çocuğun üvey ebeveyni kabullenme sürecinin sıkıntılı geçebileceğini ve bunun oldukça normal bir tepki olduğunu biliyoruz. Genelde ebeveynler çocuğun üvey ebeveyne karşı olumsuz tutum ve davranışlarını bastırmaya ve çocuğu üvey ebeveyne karşı bir sevgi beslemeye zorlar. “ O, artık senin baban. Ona anne dersen iyi edersin.” gibi dayatmalarla çocuğun üvey ebeveyne karşı beslediği olumsuz hisler daha da körüklenmiş olur. Çocuk, üvey ebeveyni sevmeye zorlanmamalı, üvey ebeveyne karşı olumsuz hislerinden dolayı suçlanmamalıdır. Çocuk ile üvey ebeveyn arasında yaşanacak herhangi bir problem durumunda taraf olunmamalı, problemin çözümüne objektif olarak katkıda bulunulmalıdır.
Eski eşimin çocuğumuzu, yeni eşim ve evliliğime karşı olumsuz yönde etkilediği durumlarda ne yapabilirim?
Çocuğun üvey ebeveyni kabullenmesinin, eski eşin tutum ve davranışları ile yakından ilgili olduğu unutulmamalıdır. Bu gibi durumların yaşanması halinde eski eş ile konuşulmalı, yaptıklarının çocuğun yeni durumu kabullenmesi sürecine ve ruhsal gelişimine zarar verdiği anlatılmalıdır.
Yeni eşimin çocuğuma kötü muamele yapması durumunda nasıl davranmalıyım?
Çocuğun üvey ebeveyni kabullenmesinin güç olduğu gibi yeni eşin de üvey çocuğu kabullenmede güçlük yaşadığı anlaşılır bir şeydir. Bu süreçte yeni eşin, çocuğu fiziksel, duygusal ya da ekonomik istismara maruz bıraktığı durumlarda, bu durum yeni eşle ciddi bir şekilde konuşulmalıdır. Ebeveyn, yeni eşin çocuğu kabullenme sürecinde karşılaşabileceği engelleri yenmesi hususunda, kendisine yardım edeceğini; fakat çocuğuna yönelik hiçbir kötü muameleye göz yummayacağı mesajını yeni eşe kesin bir diller vermelidir.
Yeni eşimin de eski evliliğinden çocuğu var. Çocuklarımızın iyi anlaşabilmelerini nasıl sağlarız?
Her iki ebeveynin de eski evliliklerinden çocuklarının olması durumunda, çocuklar arasındaki ilişkinin olumlu yönde olmasını sağlamak kimi zaman güç olabilmektedir. Bunun gerçekleşebilmesi, öncelikle ebeveynlerin yeni durumu ve birbirlerinin çocuklarını kabullenmeleriyle ilişkilidir. Evdeki ılımlı atmosfer, çocukların tutum ve davranışlarına da yansıyacaktır. Ebeveynler çocuklara eşit mesafede yaklaşmalı ve bir ailede olması gereken bütünlük sağlanmalıdır. Çocuklar birbirleri ile karşılaştırılmamalı ve aralarında rekabet ortamları oluşturulmamalıdır. Üvey kardeşler arasında problem yaşanması halinde önce her ebeveyn kendi çocuğuyla özel konuşmalı ve gerekirse sonra bir araya gelerek problem ortak kararlarla çözülmelidir. Bununla birlikte öz kardeşler arası dahi iletişim ve ilişki problemlerinin sıkça yaşandığı göz önünde bulundurularak, üvey kardeşler arası yaşanması muhtemel kimi problemler anlayışla karşılanmalıdır.
Eski eşimi bir süre önce kaybettim. İkinci evliliğimi yapmayı düşünüyorum. Ne yapmalıyım?
Yeni evliliklerin boşanma sonrası değil eski eşin kaybı sonucu yapılıyor olması çocukların kabullenme ve uyum sağlama süreçlerini zorlaştıran bir etkendir. Eski eşin kaybedilmesi sonucunda yeni bir evliliğe başlama kararı verilirken, çocukların yas süreçlerine dikkat edilmelidir. Eski eşin kaybı ile yeni evliliğe başlamanın arasındaki süre kısaldıkça, bu durumun çocuk üzerindeki olumsuz etkisi artacaktır. Eski eşin kaybı ile yeni evlilik arasındaki süre iyi ayarlanmalı ve çocuğun yas sürecini atlatıp atlatamadığına özen gösterilmelidir.
Kişinin bireysel ve toplumsal yaşantısına olumlu kazanımlar sağlaması beklentileriyle yapılan evlilikler, çeşitli sebeplerle sona erebilmektedir. Boşanma, eşlerden birinin ya da ikisinin birden ölmesi, evlilik birliğini hukuki açıdan sonlandıran sebeplerdir. Boşanma ya da eşlerden birinin ölmesi sonrasında yeni evliliklerin yapılması gündeme gelebilir. Yeni bir evliliğe başlayacak eşlerin, sona eren evliliklerinden çocuk sahibi olmaları ise yeni bir durumu beraberinde getirir: Üvey anne, üvey baba, üvey kardeş.
Ebeveynler, yeni yapılacak evlilik içerisindeki üvey ilişkiler ve kriz durumlarını yönetmede çaresiz kalabilmektedir. Bu doğrultuda ebeveynlerin yaşaması muhtemel sorunlar karşısında nelerin yapılması gerektiğini vurgulamaya çalışacağım.
Çocuğum yeni bir evlilik yapmamı istemiyor. Bu durumu ona nasıl izah edebilirim?
Cinsiyeti ne olursa olsun çocuklar, ebeveynlerinin önceliklerinde daima ilk sırada yer almak isterler. Ebeveynlerinin ilgilerini kendi kardeşleri dahil herhangi biriyle paylaşmak hususunda oldukça isteksizdirler. Ebeveyninin ilgisini paylaşacağı kişinin yeni bir eş olması durumunda ise bu isteksizlikleri büyük bir olasılıkla krize dönüşecektir. Yeni bir evlilik yapan ebeveyn, geçmişi geride bırakarak yeni bir sayfa açmak üzeredir ve çocuk, geride bırakılmak istenen geçmişin ürünü olduğunun farkındadır. Dolayısıyla yapılan yeni evliliğin, kendisini de geride bırakmak üzere bir adım olduğunu düşünür ve tepki verir. Bu durum aslında sürecin olağan bir parçasıdır. Çocuğun yeni evliliğe hiçbir tepki vermiyor olması, ebeveyni düşündürmelidir; zira İfade edilmeyen ve bastırılan hisler, çocuğun iç dünyasına daha çok zarar verir. Bu durum çocukla gelişim dönemine uygun olarak açıkça konuşulmalı ve çocuğun olumlu ya da olumsuz hislerini ifade etmesine yargılamadan müsaade edilmelidir. Konu ile ilgili katiyen yalan kullanılmamalıdır. Kendisinin ürünü olduğu evliliğin sona erip yeni bir evliliğin başlıyor olmasının, ebeveynin ona olan sevgi ve ilgisinde bir azalmaya yol açmayacağı; yapılan yeni evliliğin ebeveynin kendi özel gereksinimlerinden kaynaklandığı özellikle vurgulanmalıdır. Yapılan tüm açıklamalara rağmen çocuğun tam manasıyla tatmin olması beklenmemeli ve yeni evliliği çocuğa izah etmekte kullanılan söylemler, davranış olarak da çocuğa gösterilmelidir.
Yeni bir evliliğe başlamak için, çocuğum açısından uygun bir yaş ve gelişim dönemi söz konusu mudur?
Yapacağı yeni evlilikle ilgili olarak çocuğun gelişim döneminden endişe eden ebeveynleri rahatlatacak uygun bir yaş aralığı belirlemek güçtür. Diğer yandan kriz durumlarının daha yoğun yaşanacağı gelişim dönemlerinden bahsedilebilir. Sigmund Freud’un tanımladığı psikoseksüel gelişim kuramında “fallik dönem” olarak adlandırılan ve 3-6 yaşları kapsadığı kabul edilen gelişim dönemi, kriz durumlarının yoğun yaşanabileceği bir aralıktır. Bu gelişim döneminin temel özelliklerinden birisi, çocukların karşı cins ebeveyne karşı yoğun bir ilgi beslemesidir. Bu dönemde çocuklar hemcinsi ebeveyni, karşı cins ebeveynin sevgi ve ilgisini kazanmada bir rakip olarak görürler. Dolayısıyla bu dönemde yapılacak yeni evlilikler çocuğun, hemcinsi olan yeni ebeveyni kabullenmesini bir hayli güçleştirir. Fallik dönem ile birlikte, oldukça çalkantılı bir evre olan ergenlik dönemi de yeni bir evliliğin yapılması ile ilgili olarak riskli bir gelişim dönemidir.
Yeni eşim çocuğumla nasıl bir iletişim kurmalı?
Üvey çocuk, üvey ebeveyne eşinin önceki evliliğini anımsatır. Bu anımsatma sebebiyle üvey ebeveyn, çocuğa bilinç ya da bilinçdışı düzeyinde olumsuz hisler besleyebilir. Bu hisler, üvey ebeveynin çocuğu kabullenmesini, çocuğa karşı tutum ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilir. Üvey ebeveynin çocuğa karşı tutum ve davranışları ile iletişimde kullandığı kanal ve modeller de süreç açısından önem taşımaktadır. Üvey ebeveynin yargılayıcı, aşırı müdahaleci, otoriter bir tutuma sahip olması çocukla olan ilişkisini zedeler. Çocuğa öz anne babasıymış gibi yaklaşılması da sürecin başlarında sakıncalı olabilir. Üvey ebeveyn, çocukla iletişim kurarken beden dili ile güven vermeli, ses tonunu iyi ayarlamalı ve müşfik bir edayla konuşmalıdır. Çocuğun yaşadığı durumu anlamaya çalıştığını, kendisine karşı hissettiği olumsuz hislerin dahi anlaşılabilir olduğunu vurgulamalıdır. Kendisinin çocuğu üzmemeye özen göstereceğini, aynı özeni çocuktan da beklediğini çocuğa ifade etmelidir. Üvey ebeveyn, abartılı sevgi ve ilgi gösterilerinden kaçınmalı; çocuğun yaşadıklarının bir bedeliymişçesine abartılı hediyeler almaktan uzak durmalıdır.
Çocuğumun yeni eşime karşı olan olumsuz his ve tepkileri karşısında nasıl bir tavır almalıyım?
Artık çocuğun üvey ebeveyni kabullenme sürecinin sıkıntılı geçebileceğini ve bunun oldukça normal bir tepki olduğunu biliyoruz. Genelde ebeveynler çocuğun üvey ebeveyne karşı olumsuz tutum ve davranışlarını bastırmaya ve çocuğu üvey ebeveyne karşı bir sevgi beslemeye zorlar. “ O, artık senin baban. Ona anne dersen iyi edersin.” gibi dayatmalarla çocuğun üvey ebeveyne karşı beslediği olumsuz hisler daha da körüklenmiş olur. Çocuk, üvey ebeveyni sevmeye zorlanmamalı, üvey ebeveyne karşı olumsuz hislerinden dolayı suçlanmamalıdır. Çocuk ile üvey ebeveyn arasında yaşanacak herhangi bir problem durumunda taraf olunmamalı, problemin çözümüne objektif olarak katkıda bulunulmalıdır.
Eski eşimin çocuğumuzu, yeni eşim ve evliliğime karşı olumsuz yönde etkilediği durumlarda ne yapabilirim?
Çocuğun üvey ebeveyni kabullenmesinin, eski eşin tutum ve davranışları ile yakından ilgili olduğu unutulmamalıdır. Bu gibi durumların yaşanması halinde eski eş ile konuşulmalı, yaptıklarının çocuğun yeni durumu kabullenmesi sürecine ve ruhsal gelişimine zarar verdiği anlatılmalıdır.
Yeni eşimin çocuğuma kötü muamele yapması durumunda nasıl davranmalıyım?
Çocuğun üvey ebeveyni kabullenmesinin güç olduğu gibi yeni eşin de üvey çocuğu kabullenmede güçlük yaşadığı anlaşılır bir şeydir. Bu süreçte yeni eşin, çocuğu fiziksel, duygusal ya da ekonomik istismara maruz bıraktığı durumlarda, bu durum yeni eşle ciddi bir şekilde konuşulmalıdır. Ebeveyn, yeni eşin çocuğu kabullenme sürecinde karşılaşabileceği engelleri yenmesi hususunda, kendisine yardım edeceğini; fakat çocuğuna yönelik hiçbir kötü muameleye göz yummayacağı mesajını yeni eşe kesin bir diller vermelidir.
Yeni eşimin de eski evliliğinden çocuğu var. Çocuklarımızın iyi anlaşabilmelerini nasıl sağlarız?
Her iki ebeveynin de eski evliliklerinden çocuklarının olması durumunda, çocuklar arasındaki ilişkinin olumlu yönde olmasını sağlamak kimi zaman güç olabilmektedir. Bunun gerçekleşebilmesi, öncelikle ebeveynlerin yeni durumu ve birbirlerinin çocuklarını kabullenmeleriyle ilişkilidir. Evdeki ılımlı atmosfer, çocukların tutum ve davranışlarına da yansıyacaktır. Ebeveynler çocuklara eşit mesafede yaklaşmalı ve bir ailede olması gereken bütünlük sağlanmalıdır. Çocuklar birbirleri ile karşılaştırılmamalı ve aralarında rekabet ortamları oluşturulmamalıdır. Üvey kardeşler arasında problem yaşanması halinde önce her ebeveyn kendi çocuğuyla özel konuşmalı ve gerekirse sonra bir araya gelerek problem ortak kararlarla çözülmelidir. Bununla birlikte öz kardeşler arası dahi iletişim ve ilişki problemlerinin sıkça yaşandığı göz önünde bulundurularak, üvey kardeşler arası yaşanması muhtemel kimi problemler anlayışla karşılanmalıdır.
Eski eşimi bir süre önce kaybettim. İkinci evliliğimi yapmayı düşünüyorum. Ne yapmalıyım?
Yeni evliliklerin boşanma sonrası değil eski eşin kaybı sonucu yapılıyor olması çocukların kabullenme ve uyum sağlama süreçlerini zorlaştıran bir etkendir. Eski eşin kaybedilmesi sonucunda yeni bir evliliğe başlama kararı verilirken, çocukların yas süreçlerine dikkat edilmelidir. Eski eşin kaybı ile yeni evliliğe başlamanın arasındaki süre kısaldıkça, bu durumun çocuk üzerindeki olumsuz etkisi artacaktır. Eski eşin kaybı ile yeni evlilik arasındaki süre iyi ayarlanmalı ve çocuğun yas sürecini atlatıp atlatamadığına özen gösterilmelidir.
5 Beğeni 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
