Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Yaşayan Çocuklar ve Ebeveynleri
DEHB’nin bir hastalık mı yoksa çocuğun bilerek yaptığı yaramazlık veya sorumsuzluk mu olduğu konusunda kararsız kalan bir çok ebeveyn ve öğretmen var. Çocuğum hiperaktif veya dürtüsel mi? Dikkat eksikliği var mı? Yoksa öğretmen mi bir yerde konuyu bilmiyor; ya da arkadaşı yüzünden mi böyle davranıyor? Bu tarz sorular ebeveynlerin kafasını son derece karıştırır. Çoğunlukla çevreden söylenen büyüyünce düzelir ya da bilerek yapıyor şeklindeki sözler de anne babada yetersizlik duyguları yaratır.
Peki ya nedir bu DEHB?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuklarda dikkat, dürtü kontrolü ve hiperaktivite ile ilgili zorlukları ifade eden bir nörolojik bozukluktur. Ailelerin ve eğitimcilerin bu durumu tanımasıyla birlikte yönlendirme ve müdahale mümkün olacaktır. Önceden fark edilerek kişiye özel yönlendirme yapıldığında problemin artması engellenecek ve çocuk açısından olumlu gelişmelere yardımcı olacaktır.
DEHB, çocukların sosyal, akademik ve günlük yaşam aktivitelerinde sorunlara yol açabilir. Belirtiler genellikle çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre değişiklik gösterir. İşte DEHB'nin yaygın belirtileri:
1. Dikkatle İlgili Belirtiler:
- Dikkati toplamakta zorlanma
- Görevleri tamamlamakta güçlük
- Detaylara dikkat göstermeme
- Sık sık eşyaları kaybetme
- Başlanan işin yarım bırakılması
- Kendisiyle konuşulurken, dinlemiyormuş gibi görünme ve detayları gözden kaçırma
- Kolayca dikkati dağılma
- İşleri düzenleme ve planlama problemleri
2. Hiperaktivite Belirtileri:
- Sürekli olarak yerinde duramama
- Aşırı konuşma
- Gereksiz yere koşma veya tırmanma
- Sessiz ve sakin aktivitelerde bile hareketsiz duramama
3. Dürtü Kontrolüyle İlgili Belirtiler:
- Ani tepkiler verme
- Tehlikeli durumlarda düşünmeden hareket etme
- Sorulan soru tamamlanmadan yanıt verme
- Sırasını beklemekte güçlük çekme
- Başkalarının sözünü kesme ya da oyunlarında araya girme
- Sonucunu düşünmeden koşma, itme, çekme
4. Sosyal ve Akademik Zorluklar:
- Sosyal ilişkilerde güçlük
- Okul başarısında düşüş
- Öğrenme güçlükleri
- Düzensiz ödev ve görev tamamlama
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Belirtiler genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar, ancak yaşla birlikte değişebilir. DEHB'nin tanı ve tedavisi, psikolog ve çocuk psikiyatristi tarafından yapılır. DEHB’nin temel özellikleri; dikkat sorunları, aşırı hareketlilik ve dürtüselliktir. Akademik, zihinsel ya da öğrenme sorunlarının yanında davranış ve duygusal sorunlarını da içinde barındırabilir. Çocukların bazılarında sadece dikkatsizlik, bazılarındaysa sadece dürtüsellik ve kontrolsüz hareketlilik görülmektedir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisinde; ilaç tedavisi, psikoterapi, okul, öğretmen ve aile iş birliği önem taşır. Aynı zamanda oyun terapisi, çocuğa kendini kontrol etme konusunda ve öfkeyi uygun bir şekilde ifade etme konusunda yardımcı olur. Bunların yanında, baş etme becerilerini arttırmak ve duygularının farkında olmasını sağlamayı hedefler. Özellikle planlama ve muhakeme becerileri konusunda çocuğa destek olunabilir. Dikkat eksikliğini arttıran tv, tablet, telefon gibi meşguliyetler yerine çocuğun yaşına uygun fiziksel ve ruhsal doyumu sağlayacak aktiviteler koymak faydalı olacaktır. Dikkati güçlendiren odaklanmaya destek olan dikkati güçlendirme seti çalışmaları yapılabilir. Her çocuğun ihtiyacı farklı olduğundan bu ihtiyaçların anlaşılması ve zamanında karşılanması çocuğu önemlidir. Ayrıca, DEHB'li çocuklar için ailelere, öğretmenlere ve diğer çocuklarla etkileşimde bulunan kişilere yönelik destek ve eğitim önemlidir.
Peki ya nedir bu DEHB?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuklarda dikkat, dürtü kontrolü ve hiperaktivite ile ilgili zorlukları ifade eden bir nörolojik bozukluktur. Ailelerin ve eğitimcilerin bu durumu tanımasıyla birlikte yönlendirme ve müdahale mümkün olacaktır. Önceden fark edilerek kişiye özel yönlendirme yapıldığında problemin artması engellenecek ve çocuk açısından olumlu gelişmelere yardımcı olacaktır.
DEHB, çocukların sosyal, akademik ve günlük yaşam aktivitelerinde sorunlara yol açabilir. Belirtiler genellikle çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre değişiklik gösterir. İşte DEHB'nin yaygın belirtileri:
1. Dikkatle İlgili Belirtiler:
- Dikkati toplamakta zorlanma
- Görevleri tamamlamakta güçlük
- Detaylara dikkat göstermeme
- Sık sık eşyaları kaybetme
- Başlanan işin yarım bırakılması
- Kendisiyle konuşulurken, dinlemiyormuş gibi görünme ve detayları gözden kaçırma
- Kolayca dikkati dağılma
- İşleri düzenleme ve planlama problemleri
2. Hiperaktivite Belirtileri:
- Sürekli olarak yerinde duramama
- Aşırı konuşma
- Gereksiz yere koşma veya tırmanma
- Sessiz ve sakin aktivitelerde bile hareketsiz duramama
3. Dürtü Kontrolüyle İlgili Belirtiler:
- Ani tepkiler verme
- Tehlikeli durumlarda düşünmeden hareket etme
- Sorulan soru tamamlanmadan yanıt verme
- Sırasını beklemekte güçlük çekme
- Başkalarının sözünü kesme ya da oyunlarında araya girme
- Sonucunu düşünmeden koşma, itme, çekme
4. Sosyal ve Akademik Zorluklar:
- Sosyal ilişkilerde güçlük
- Okul başarısında düşüş
- Öğrenme güçlükleri
- Düzensiz ödev ve görev tamamlama
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Belirtiler genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar, ancak yaşla birlikte değişebilir. DEHB'nin tanı ve tedavisi, psikolog ve çocuk psikiyatristi tarafından yapılır. DEHB’nin temel özellikleri; dikkat sorunları, aşırı hareketlilik ve dürtüselliktir. Akademik, zihinsel ya da öğrenme sorunlarının yanında davranış ve duygusal sorunlarını da içinde barındırabilir. Çocukların bazılarında sadece dikkatsizlik, bazılarındaysa sadece dürtüsellik ve kontrolsüz hareketlilik görülmektedir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisinde; ilaç tedavisi, psikoterapi, okul, öğretmen ve aile iş birliği önem taşır. Aynı zamanda oyun terapisi, çocuğa kendini kontrol etme konusunda ve öfkeyi uygun bir şekilde ifade etme konusunda yardımcı olur. Bunların yanında, baş etme becerilerini arttırmak ve duygularının farkında olmasını sağlamayı hedefler. Özellikle planlama ve muhakeme becerileri konusunda çocuğa destek olunabilir. Dikkat eksikliğini arttıran tv, tablet, telefon gibi meşguliyetler yerine çocuğun yaşına uygun fiziksel ve ruhsal doyumu sağlayacak aktiviteler koymak faydalı olacaktır. Dikkati güçlendiren odaklanmaya destek olan dikkati güçlendirme seti çalışmaları yapılabilir. Her çocuğun ihtiyacı farklı olduğundan bu ihtiyaçların anlaşılması ve zamanında karşılanması çocuğu önemlidir. Ayrıca, DEHB'li çocuklar için ailelere, öğretmenlere ve diğer çocuklarla etkileşimde bulunan kişilere yönelik destek ve eğitim önemlidir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Yaşayan Çocuklar ve Ebeveynleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ayşe Selin ÖZMEN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ayşe Selin ÖZMEN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
