Bağımlılık Nedir?
Bağımlılık alkol, kumar, madde, tütün, teknoloji gibi türleri bulunmakla birlikte kişi hemen her şeye karşı bağımlılık geliştirebilir. Bir şeyi yapma ya da kullanma konusunda kişinin kendisine zarar verdiğini bildiği halde davranışı yapmaktan kendisini alıkoyamamasıdır. Bağımlılık kişiyi fiziksel ya da psikolojik olarak kişinin güçlü bir istekle o davranışı gerçekleştirmesine neden olur. Kişinin eğitim, iş, aile gibi sosyal hayatını olumsuz etkilediği gibi fiziksel ve psikolojik anlamda da olumsuz yönde etkiler.
Biyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel olmak üzere 4 önemli yönü bulunan bağımlılık, bir beyin hastalığıdır. Beyinde yarattığı değişim bağımlılığı bir beyin hastalığı olarak ele almamıza neden olmaktadır. Bu biyolojik faktöre bakıldığında beynin bazı nörokimyasalların normaldekinden daha fazla salgılanarak beynin işlevinde bozulmalara yol açtığı görülmektedir. Bu durum özellikle beyin ödül kısmında değişiklik yaratmaktadır ve böylelikle de bağımlılık gelişmektedir. Yanı sıra beynin öğrenme, hafıza, karar verme gibi kısımlarında da bozulmalar gerçekleşir. Psikolojik boyut ele alınacak olur ise bu kısımda da kişinin yaşamındaki problemlerin alkol, madde, kumar gibi bağımlılıklara itebileceği görülmektedir. Sosyal açıdan bakıldığında kişinin sosyal yaşamdaki rolü, ailesi, arkadaşları, iş ve eğitim hayatı gibi faktörlerden söz edilebilir. Sosyal hayattaki aksaklıklar kişinin bağımlılığını etkileyebilmektedir. Bir diğer faktör ise kültürdür. Bazı bölgelerde yaşayan kişiler kültürleri sebebiyle bağımlılık yapıcı maddeyi normal karşılayabilmektedir. Örneğin alkolün içildiği bir bölgede doğan ve büyüyen kişi için bu normal karşılanırken, alkolün içilmediği ve hoş karşılanmadığı bir kesim de olabilir.
Bağımlılığın Nedenleri Nelerdir?
Bağımlılığın arkasında farklı pek çok neden yatar. Bu nedenler kişiden kişiye değişebilir, bir kişide bir neden görülürken farklı bir kişide birden fazla neden görülebilir.
Kişi ilk olarak biraz korku biraz merak duygusu ile denemeye başlar. İstediğinde bırakabileceğini düşünür. Arkasından “Arada sırada” olarak kullanmaya devam ederek sosyal kullanıcı olarak adlandırdığımız kullanıma geçer. Zamanla kullanım miktarı, sıklığı artar ve kötüye kullanım başlar. Kişi kontrollü kullanmaya çabalasa da bağımlılık gelişebilir ve tahmin ettiğinden de fazla kullandığını fark edebilir.
Bağımlılık Tedavi Edilebilir Mi?
Bağımlılık tedavisi olan, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tıpkı tansiyon ve şeker hastalarının tedavisinin olduğu gibi bağımlılığın da tedavisi bulunmaktadır. Psikolojik, fizyolojik ve sosyal olmak üzere üç ayaktan tedavi ile kişi desteklenebilir. 0-1 ay içerisinde kişide bırakmanın ardından yoksunluk belirtileri görülebilmektedir ve kişi aşağı çekiliyor gibi hissedebilir. Yoksunluk belirtilerinin ortadan kaldırılması ve arınma sürecinde tıbbi destek önemli rol oynamaktadır. Yanı sıra psikolojik bilişsel davranışçı terapi, şema terapi, emdr, sanat terapisi gibi farklı terapi modelleri ile psikolojik destek sağlanabilir ve uygun terapi sürecine başlanabilir. Sosyal destek kısmında da bağımlılığı destekleyen çevreden uzaklaşma, iş ve eğitim hayatına katılma, spor yapma ve öz bakım becerileri geliştirme gibi adımlar atılması hedeflenir. Kumar, internet, madde, alkol, tütün gibi bağımlılıklarda farklı tedavi seçenekleri mevcuttur ve kişi için en uygun tedavi modeli ile ilerlenmektedir. Unutulmaması gereken bağımlılığın kronik bir beyin hastalığı olduğu ve kişinin dikkatli yaşamaya özen göstermesi gerektiğidir. Bıraktıktan sonra da kişinin dikkat etmesi, bir kereden bir şey olabileceğini bilmesi, bağımlılıktan uzak kalmaya çabalaması önemlidir. Tedavi sırasında ya da sonrasında tekrar kullanımlar olabilir. Önemli olan kişinin tedavi içinde kalmaktan vazgeçmemesidir.
Klinik Psk. Pelin KABAR
Kaynaklar:
https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/bagimlilik-nedir#:~:text=%E2%80%9CBa%C4%9F%C4%B1ml%C4%B1l%C4%B1k%3B%20ki%C5%9Fini n%20kulland%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20bir%20madde,bir%C3%A7ok%20%C5%9Feye%20 kar%C5%9F%C4%B1%20ba%C4%9F%C4%B1ml%C4%B1%20olabilir.
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/6407-addiction
Biyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel olmak üzere 4 önemli yönü bulunan bağımlılık, bir beyin hastalığıdır. Beyinde yarattığı değişim bağımlılığı bir beyin hastalığı olarak ele almamıza neden olmaktadır. Bu biyolojik faktöre bakıldığında beynin bazı nörokimyasalların normaldekinden daha fazla salgılanarak beynin işlevinde bozulmalara yol açtığı görülmektedir. Bu durum özellikle beyin ödül kısmında değişiklik yaratmaktadır ve böylelikle de bağımlılık gelişmektedir. Yanı sıra beynin öğrenme, hafıza, karar verme gibi kısımlarında da bozulmalar gerçekleşir. Psikolojik boyut ele alınacak olur ise bu kısımda da kişinin yaşamındaki problemlerin alkol, madde, kumar gibi bağımlılıklara itebileceği görülmektedir. Sosyal açıdan bakıldığında kişinin sosyal yaşamdaki rolü, ailesi, arkadaşları, iş ve eğitim hayatı gibi faktörlerden söz edilebilir. Sosyal hayattaki aksaklıklar kişinin bağımlılığını etkileyebilmektedir. Bir diğer faktör ise kültürdür. Bazı bölgelerde yaşayan kişiler kültürleri sebebiyle bağımlılık yapıcı maddeyi normal karşılayabilmektedir. Örneğin alkolün içildiği bir bölgede doğan ve büyüyen kişi için bu normal karşılanırken, alkolün içilmediği ve hoş karşılanmadığı bir kesim de olabilir.
Bağımlılığın Nedenleri Nelerdir?
Bağımlılığın arkasında farklı pek çok neden yatar. Bu nedenler kişiden kişiye değişebilir, bir kişide bir neden görülürken farklı bir kişide birden fazla neden görülebilir.
- Ailede veya çevrede bağımlılık davranışı gösteren kişilerin olması,
- Kişinin genetik yapısı,
- Depresyon, anksiyete ve travma gibi psikolojik problemlerin bulunması,
- Kültür etkisi
- Davranışsal nedenler gibi pek çok farklı neden sıralanabilir.Önemli olan kişinin kendi nedenlerini fark etmesi ve buna yönelik baş etme yöntemleri geliştirmesidir. Unutmayın, herkes bağımlı olabilir.
Kişi ilk olarak biraz korku biraz merak duygusu ile denemeye başlar. İstediğinde bırakabileceğini düşünür. Arkasından “Arada sırada” olarak kullanmaya devam ederek sosyal kullanıcı olarak adlandırdığımız kullanıma geçer. Zamanla kullanım miktarı, sıklığı artar ve kötüye kullanım başlar. Kişi kontrollü kullanmaya çabalasa da bağımlılık gelişebilir ve tahmin ettiğinden de fazla kullandığını fark edebilir.
Bağımlılık Tedavi Edilebilir Mi?
Bağımlılık tedavisi olan, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tıpkı tansiyon ve şeker hastalarının tedavisinin olduğu gibi bağımlılığın da tedavisi bulunmaktadır. Psikolojik, fizyolojik ve sosyal olmak üzere üç ayaktan tedavi ile kişi desteklenebilir. 0-1 ay içerisinde kişide bırakmanın ardından yoksunluk belirtileri görülebilmektedir ve kişi aşağı çekiliyor gibi hissedebilir. Yoksunluk belirtilerinin ortadan kaldırılması ve arınma sürecinde tıbbi destek önemli rol oynamaktadır. Yanı sıra psikolojik bilişsel davranışçı terapi, şema terapi, emdr, sanat terapisi gibi farklı terapi modelleri ile psikolojik destek sağlanabilir ve uygun terapi sürecine başlanabilir. Sosyal destek kısmında da bağımlılığı destekleyen çevreden uzaklaşma, iş ve eğitim hayatına katılma, spor yapma ve öz bakım becerileri geliştirme gibi adımlar atılması hedeflenir. Kumar, internet, madde, alkol, tütün gibi bağımlılıklarda farklı tedavi seçenekleri mevcuttur ve kişi için en uygun tedavi modeli ile ilerlenmektedir. Unutulmaması gereken bağımlılığın kronik bir beyin hastalığı olduğu ve kişinin dikkatli yaşamaya özen göstermesi gerektiğidir. Bıraktıktan sonra da kişinin dikkat etmesi, bir kereden bir şey olabileceğini bilmesi, bağımlılıktan uzak kalmaya çabalaması önemlidir. Tedavi sırasında ya da sonrasında tekrar kullanımlar olabilir. Önemli olan kişinin tedavi içinde kalmaktan vazgeçmemesidir.
Klinik Psk. Pelin KABAR
Kaynaklar:
https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/bagimlilik-nedir#:~:text=%E2%80%9CBa%C4%9F%C4%B1ml%C4%B1l%C4%B1k%3B%20ki%C5%9Fini n%20kulland%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20bir%20madde,bir%C3%A7ok%20%C5%9Feye%20 kar%C5%9F%C4%B1%20ba%C4%9F%C4%B1ml%C4%B1%20olabilir.
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/6407-addiction
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bağımlılık Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Pelin KABAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Pelin KABAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
bağımlılık, alkol, madde, alkol bağımlılığı, metamfetamin, esrar, kumar bağımlılığı, kumar, casino bağımlılığı, sigara bırakma, sigara bağımlılığı, teknoloji bağımlılığı, bağımlılık nedir, bağımlılık tedavisi, bağımlılığın nedenleri
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
